بر اساس آمارها، امسال 180 هزار تن پسته از باغهای كشور برداشت شده که به گفته رييس انجمن پسته، سالانه حدود 15 تا 25 درصد از این محصول در داخل مصرف ميشود و با احتساب میزان تولید امسال، حداکثر 45 هزار تن در داخل کشور مصرف خواهد شد.
به گفته محسن جلالپور، 85 درصد میزان پسته تولیدی به بازارهای جهانی صادر میشود؛ به طوری که سال گذشته 100 هزار تن پسته به بازارهاي جهاني صادر شده و در 10 ماه گذشته در صادرات پسته به بازارهای مختلف جهانی موفق بودهایم و تا كنون بیش از 90 درصد پسته تولیدی سال گذشته صادر شده و برای كشور ارزآوری داشته است.
این در حالی است که با وجود میزان بالای تولید پسته در کشور، شاهد افزایش 34 هزار تومانی قیمت هر کیلو پسته بودهایم.
برخی از فعالان این حوزه دلیل افزایش چشمگیر قیمت پسته در بازار داخلی را افزایش نرخ ارز میدانند و بر این باورند که پسته محصول صادراتی بوده و قیمت آن کاملا به نرخ ارز وابسته است، بنابراین در پی بالا رفتن نرخ ارز، قیمت این محصول در بازار داخلی نیز با افزایش یکباره قیمت مواجه شده است.
محمد عبدالهی، عضو هیات علمی موسسه تحقیقات پسته ایران درباره علت گران شدن این محصول میگوید: دلیل اصلی این مساله را میتوان سه برابر شدن هزینههای جاری و قیمت نهادههای کشاورزی دانست.
به گفته وی، هزینههای تولید 400 کیلو پسته در هر هکتار شامل مواردی چون سم، کود شیمیایی، کود حیوانی، نیروی کار، آب، ماشینآلات، هزینههای جاری و سود بازده است.
سم |
4 لیتر (هر لیتر 25 هزار تومان) |
100000 |
کود شیمیایی |
600 کیلو (کیلویی هزار تومان) |
600000 |
کود حیوانی |
10 تن (هر تن 150 هزار تومان) |
1500000 |
نیروی کار |
40 نفر (هر نفر 30 هزار تومان) |
1200000 |
آب |
10 هزار متر مکعب (هر مترمکعب 500 تومان) |
500000 |
ماشین آلات |
12 ساعت کاری (ساعتی 20 هزار تومان) |
240000 |
جمع کل |
|
4140000 |
قیمت هر کیلو پسته |
|
10350 تومان |
30 درصد هزینههای جاری |
|
13455 تومان |
11درصد بازده سرمایه |
|
14935 تومان |
با احتساب این موارد میتوان نتیجه گرفت قیمت تمام شده هر کیلو پسته در باغها 14 هزار و 935 تومان در میآید که با محاسبه هزینه حمل و نقل (با باربری 50 تا 60 تومان به ازای هر کیلو و با اتوبوس 80 تومان برای هر کیلو) حداکثر 15 هزار و 15 تومان قیمت خواهد داشت.
در عین حال، به گفته محسن جلالپور، رييس انجمن پسته، با توجه به افزایش قیمت پسته از سال گذشته در بازارهای جهانی و افزایش نرخ ارز، قیمت پسته در داخل هم افزایش یافته؛ بهگونهای که هر کیلو پسته مرغوب و صادراتی که از باغدار کیلویی 8000 تومان خریداری میشد، اکنون به 20 هزار تومان افزایش یافته است.
این در حالی است که اکنون تجار در رفسنجان و استان کرمان پسته را با قیمتهای بالاتری نسبت به آنچه که از باغداران خریداری کردهاند، به فروش میرسانند:
نوع پسته |
قیمت امسال |
قیمت سال گذشته |
پسته اکبری |
39 تا 41 هزار تومان |
16500 |
پسته اکبری (بسته) |
32500 تا 33500 تومان |
10500 |
پسته کله قوچی |
38 تا 40 هزار تومان |
14000 |
پسته فندوقی |
34 تا 35 هزار تومان |
12700 |
پسته فندوقی (بسته) |
28500 تا 29 هزار تومان |
9000 |
حال این سوال پیش میآید که با وجود قیمت تمام شده 15 هزار تومانی پسته در باغ و خرید آن از سوی تجار به قیمت 20 هزار تومان، چرا باید پسته اکنون در بازار بین 50 تا 60 هزار به فروش برسد؟! این در حالی است که پسته صادراتی کیلویی هفت دلار در بازارهای آسیایی و کیلویی هشت دلار در کشورهای اروپایی به فروش میرسد؛ به طوری که در 10 ماهه امسال بیش از 85.5 هزار تن انواع پسته خندان به ارزش تقریبی 700 میلیون دلار از کشور صادر شده و قیمت متوسط یک کیلو پسته صادراتی نیز در این مدت حدود 8.2 دلار بوده است.
با توجه به این قیمتها، اگر متوسط قیمت هر کیلو پسته صادراتی را دلار با نرخ آزاد 3500 تا 4000 تومانی در نظر بگیریم، بین 28 هزار تا 33 هزار تومان میشود. بنابراین باید بررسی که سود سرشار حاصل از تفاوت قیمت پستههای خریداری شده از باغداران و همچنین صادرات آن به جیب چه کسانی سرازیر میشود که نمیگذارند در این میان پستههای خندان زینت بخش سفرههای عید اکثریت ایرانیان باشند.